Eileen - Ottessa Moshfegh

Vintage, 2016
260 p.
Vertaling: Eileen (verschijnt op 24/02/17)

Van de achterkant:

The Christmas season offers little cheer for Eileen Dunlop. Trapped between caring for her alcoholic father and her job as a secretary at the boys’ prison, she tempers her dreary days with dreams of escaping to the big city. In the meantime, her nights and weekends are filled with shoplifting and cleaning up her increasingly deranged father’s messes.

When the beautiful, charismatic Rebecca Saint John arrives on the scene as the new counsellor at the prison, Eileen is enchanted, unable to resist what appears to be a miraculously budding friendship. But soon, Eileen’s affection for Rebecca will pull her into a crime that far surpasses even her own wild imagination. 

Eileen belandde vorig jaar op de shortlist van de Man Booker Prize maar wist die nominatie niet te verzilveren. Er volgde nog een stoet andere nominaties, dus moest het wel iets hebben, dacht ik zo.

Eileen Dunlop is een jonge vrouw die geen weg weet met zichzelf. Ze woont in bij haar vader, die zwaar aan alcohol verslaafd is en sluit zich daar op zolder op om niet met hem te moeten geconfronteerd worden. Haar zus heeft al lang het ouderlijk huis verlaten en Eileen brak destijds haar studies af om voor haar stervende moeder te zorgen. Na diens dood vond ze werk als bediende in een gevangenis voor minderjarige jongens. Eileen verzorgt zichzelf langs geen kanten: eten doet ze bijna niet (ze zwelgt in haar dun-zijn) en qua hygiëne kan het ook beter (ze wentelt zich letterlijk in haar eigen vuil).

Het boek speelt zich af in de week die leidt naar Kerstmis 1964. Een week die haar leven zal veranderen, zoals al in het begin van het boek wordt aangehaald (eventjes lenen van de Nederlandse uitgeverij): 

Mijn naam was Eileen Dunlop. Nu weet je wie ik ben. Ik was vierentwintig en werkte voor zevenenvijftig dollar per week als een soort secretaresse in een jeugdinrichting voor jongens onder de achttien. Ik zie nu wat het werkelijk was: een gevangenis voor kinderen. Ik zal de inrichting Moorehead noemen. Ik had ooit een vreselijke huisbaas die Delvin Moorehead heette, dus het lijkt me niet meer dan gepast om zijn naam voor dat oord te gebruiken.
Een week later zou ik de benen nemen en nooit meer terugkeren. Dit is het verhaal van hoe ik verdween.

Ze spendeert haar dagen in de langgerekte sleur van werken en drank kopen voor haar vader. Eileen heeft een heel sterk innerlijk leven, maar eigenlijk doet ze gewoon niets. Op haar werk zit ze te fantaseren over één van de bewakers, maar ze zou waarschijnlijk niet snel genoeg kunnen wegrennen als die in werkelijkheid iets zou proberen. Voorts bestaat haar leven uit walgen van zichzelf en anderen, occasionele winkeldiefstallen en plannen om uit X-ville (zoals ze haar woonplaats noemt) te onstnappen. Ze loopt rond in de kleren van haar dode moeder, die haar niet passen en haar het uiterlijk van een kwezel geven, opgebrand voor ze zelfs nog maar geleefd heeft.

Zoals al gezegd, volgen we zeven dagen in haar leven, die eindigen op kerstavond 1964. De eerste drie dagen wordt de saaiheid van haar leven uit de doeken gedaan, tot op de vierde dag Rebecca in de gevangenis verschijnt, een nieuwe medewerkster die moet instaan voor de scholing van de jongens. Rebecca is een prachtverschijning in de ogen van Eileen, iemand die weet hoe ze zich moet kleden en zich te gedragen ten overstaan van al het mannelijk geweld in haar wereld. Al gauw vormt zich tussen hen een band, die door Eileen natuurlijk verkeerd wordt geïnterpreteerd, waardoor er zich enkele dagen later iets zal voordoen dat heel haar leven verandert...

Eileen is echt geen sympathiek personage, maar wel een complete vrouw, met al haar fouten en tekortkomingen. Waarschijnlijk zou je haar zo op straat voorbijlopen omdat ze niet interessant lijkt, maar haar innerlijke wereld, hoe weerzinwekkend ook, maakte haar voor mij een personage van vlees en bloed.

Dit wil niet zeggen dat ik mij niet ergerde aan dit boek. Vooral de focus op dun zijn en walgen van andere mensen die niet aan dit "ideaal" voldoen, werkt op den duur echt wel op het systeem. Maar blijkbaar is dat iets wat in het werk van de auteur (ze heeft ook nog een bundel met kortverhalen uit) wel meer terugkomt, 't is dus een kaduke hersenkronkel van haar kant.

Al bij al heb ik het boek graag gelezen en ik ben blij dat het de versie met de Britse cover was, want de Amerikaanse is echt spuuglelijk (ik weet het, je mag een boek daar niet op beoordelen, maar toch...).

Vier sterren.